-
1 как можно?
-
2 как можно!
куыд уыдзæн!, уый та куыд! -
3 по-видимому
вводн. сл. куыд зыны, афтæмæй; æвæццæгæнлето, по-видимому, будет жаркое – сæрд, куыд зыны, афтæмæй æнтæф уыдзæн
-
4 Вид глагола
Грамматическая категория, обозначающая характер протекания глагольного действия. Глаголы совершенного вида означают действие, ограниченное каким-либо пределом. Глаголы несовершенного вида указывают на повторяющееся или продолжающееся действие.––––––––––––––––––––––––––––––ир. Мивдисæджы хуызМивдисæджы грамматкон категори, нысан кæны, архайд куыд цæуы, уый. Æххæст хуызы мивдисæг амоны чи фæци æмæ чи фæуыдзæн, ахæм архайд. Æнæххæст хуызы мивдисæг та – чи нæма фæуыдзæн (дæргъвæтин, бирæхаттон), ахæм архайд.––––––––––––––––––––––––––––––диг. Мивдесæги хузæМивдесæги грамматикон категори, нисан кæнуй, архайд куд цæуй, уой. Æнхæст хузи мивдесæг амонуй, ка фæцæй æма ка фæууодзæй, уæхæн архайд. Æнæнхæст хузи мивдесæг амонуй, ка нæма фæууодзæй (дæргъвæтийнæ, берæхаттон), уæхæн архайд.Русско-осетинский словарь лингвистических терминов > Вид глагола
-
5 майдыма
1) по крайней мере; хоть бы; на худой конецДыууæ мæгуыр зæронды æрвылбон сæхи хурмæ тавынц куы Тедойы, куы Симоны дуармæ. Сæхи ирхæфсынц сæ лæппуйы бонтæ мысынæй, сæхицæй æппæлынæй. Æндæр сын сæ фадат ницы дæтты нæдæр исты аразынæн, нæдæр хъуыды кæнынæн, нæдæр, майдыма, хи ирхæфсынæн. – Два бедных старика греются на солнышке то у калитки Тедо, то у калитки Симона. Себя они развлекают тем, что вспоминают свою молодость и бахвалятся. У них нет возможности заниматься чем-нибудь другим: ни мастерить что-нибудь, ни предаваться размышлениям, ни, на худой конец, развлекаться. (Джыккайты Ш., Ирон аив дзырды зæрингуырд)
2) а если, а если бы; вдруг, а вдругУазæг чызджы иунæгæй куыд ауагътат, майдыма йæ исчи аскъæфта, уæд ма цы цæсгом равдисдзыстут?! – Как вы отпустили гостившую у нас девушку одну, а если кто-нибудь ее похитит, тогда как вы еще посмеете показать свое лицо?! (Бекъойты Е. Фатимæ)
Афтæ хуыздæр уыдзæн, майдыма нæм æнæнхъæлæджы уазджытæ фæзынди. – Так лучше будет, а не то вдруг к нам нежданные гости придут. (Дзасохты М., Дзæбидыры хъул)
-
6 сцымыдис уын
Цымæ ма Зæххыл, ирон лæг кæдæм нæ фæхæццæ ис, ахæм бынат баззад? Ацы хъуыдымæ не ’ппæт дæр сцымыдис стæм. – Интересно, есть ли еще на Земле такое место, где не побывал осетин? Этот вопрос нас всех заинтересовал. (Газет «Рæстдзинад»)
Цымæ куыдæй бафтыд адæймаджы къухы ахæм æмбисонды хæзна? – сцымыдис вæййы чиныгкæсæг. – Интересно, каким образом приобретается такое чудесное богатство? – заинтересовывается читатель. (Хъодзаты Æхсары уацæй)
Чиныгкæсæг сцыдыдис вæййы: цы уыдзæн дарддæр? – Читатель заинтересовывается: что будет дальше? («Мах дуг», 2008, №9)
См. также в других словарях:
кæуын — ↓ акæуын, бакæуын, æркæуын, æрбакæуын, ракæуын, ныккæуын, скæуын, фæкæуын Хуымæтæг, æнæаразгæ, æдзæугæ мивдисæг. Æнæххæс … Словарь словообразований и парадигм осетинского языка
ДУАРЫ АХÆСТЫ БАКÆНЫН — 1. Искæй тынг уынгæджы кæнын, тыхсын кæнын, æддæмæ ракæсын нал уадзын. Антъон хъæуы фос куы байста æлдары чапартæй, уый фæстæ Дурми дуары ахæсты бакодта Росейы, ссæуæм, дам, уæлæ Бадиламæ. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) 2. Миддунейы… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БЫЛТÆ СЧЪИЛ КÆНЫН — Æнæввæрсон кæнын, сæрмæ нæ хæссын. – Æмæ адæм се ппæт давгæ куы кæной, уæд стæй куыд уыдзæн? – афарста йæ Уасо, æмæ йыл Хасан йе ставд бæзджын былтæ асчъил кодта. (Гуыцмæзты М. Рæмпæгхæрд удтæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХИУЫЛ ФÆХÆЦЫН — 1. Хи фæфидар кæнын. Æрфæндыд æй (Виталийы) хиуыл фæхæцын, фæлæ... банкъардта риуы æгомыг рыст æмæ йæм афтæ фæкаст, цыма сынтæгмæ хуыд у. (Ф. 1957, 1.) – Хъынцъым дæр бирæ фæкодтам, ныр та чысыл нæхиуыл фæхæцæм. Гъе, фæлæ куыд уыдзæнис дæ… … Фразеологический словарь иронского диалекта
САНАТЫ СЕМ — Адæмон таурæгъмæ гæсгæ, Санаты Сем райгуырд 250 азы размæ Захъагомы Санаты хъæуы. Йæ фыды ном хуынд Бердыхъ, уыди Санахъоты хæрæфырт. Иннæ адæмон таурæгътæм гæсгæ та царди æмæ амарди Уæллаг Хъæнийы, Хохы Санибайы æмæ ма Цымытийы дæр. Цымытийы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ЧЫНДЗХАСТ — см. ЧЫНДЗХАСТ – перевод Чындзхæссæг чи цæудзæн, уыдонæн рагацау бамбарын кæнынц. Раздæр иу сын фехъусын кодтой цалдæр боны, суанг къуыри раздæр. Чындзхæссæг алы адæймаджы нæ хонынц, уыцы кад æппæтмæ нæ хауы. Чындзхæсджытæ хъуамæ уой уæздан, зараг … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НОГБОН — см. НОГБОН – перевод Ирон адæмы уарзондæр бæрæгбæттæй иу у Ногбон. Куы мæйы дыууадæсæм, куы æртындæсæм, куы цыппæрдæсæм бонмæ æрцæуы. Ногбон баст у хурхæтæнимæ. Хистæртæ иу хуымæтæджы не скуывтой: «Бон куыд даргъдæр кæны, афтæ адаргъдæр уæнт нæ… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УАСТЫРДЖИ — Ирон мифологийы нæлгоймæгтыл (сылгоймæгтæ йын йæ ном дзургæ дæр нæ кæнынц, хонынц æй ЛÆГТЫ ДЗУАР) æмæ бæлццæттыл армдарæг зæд. Стыр Хуыцауы фæстæ Уастырджи ирон динон дунеæмбарынады ахсы дыккаг бынат. Цæры уæларвы. Уымæн, æрмæстдæр уымæн ис бар… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ÆРТГÆНÆНТÆ — см. ÆРТГÆНÆНТÆ – перевод Ног азы фæстæ фыццаг сабаты ног мæрдджынтæ райсом раджы сæ кæрты дуармæ арт скæнынц. Сыхæгтæй чи куыд раздæр сысты, афтæ арты цурмæ бацæуы. Артмæ сугтæ чи бахæссы, ахæмтæ дæр вæййы, уый мардæн удыбæстæ уыдзæн, зæгъгæ.… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
СЫРДОН — Гæтæджы фырт гæды Сырдон. «Арвы хин æмæ зæххы кæлæн», «Нарты фыдбылыз» æмæ цынæ хуызы рахоны кадæггæнæг Сырдоны. Æдзухдæр ныхмæвæрд у Нарты гуыппырсартæм, сæ куырыхонтæм, Шекспиры драмæты быдзæу сæйраг архайджытæн сæ аиппытæ куыд гом кæны, ахæм… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН — см. УАЦИЛЛАЙЫ БÆРÆГБОН – перевод Уацилла ирон зæдты, ирон бардуæгты æхсæн сæрмагонд бынат ахсы. Тыллæджы хоры, зæххыл адæймаджы хорздзинадæн цыдæриддæр зайы, уыдоныл аудæг бардуаг, арвнæрды бардуаг у (кæс Уацилла, УАЦИЛЛА). Уациллайыл сæхи… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
